Notizen zu dieser Person
De eerste Nederlandse acte van echtscheiding van 15-9-1794 Tot 1580 was het in Nederland níet mogelijk een huwelijk officieel tebeëindigen. Daarna werd echtscheiding, volledig ontbinding van eenhuwelijk door de rechter, alleen toegestaan bij aantoonbaar overspel -dikwijls kwam dat erop neer dat één van de partners een kind met eenander kreeg. Op den duur werd ook een scheiding toegestaan na‘kwaadwillige verlating’, dat wil zeggen dat een van beide partners deander in de steek liet en ook na aandringen van de verlatene nietterugkwam. Zo was er ook sprake van overspel en verlating van haareerste echtgenoot bij de echtscheiding van Maria Swart (1704-1762). Veel vaker echter wees de rechter een separatie toe, een scheiding vantafel en bed. Het stel hoefde dan niet meer onder één dak te leven -wat voor gehuwden verplicht was - en kon de bezittingen onderlingverdelen. Maar het huwelijk bleef bestaan, de partners werden geachtcelibatair te leven en hertrouwen met een ander was níet mogelijk. Op 20-9-1792, de dag dat de wet op de Burgerlijke Stand werdgoedgekeurd, werd door de Franse Assemblée Nationale ook de wet op deechtscheiding vastgesteld. Echtscheiding zou voortaan mogelijk zijndoor wederzijdse instemming, of simpelweg op grond van de bewering vanonverenigbaarheid van karakter door één der echtgenoten. NadatNederland per 1 oktober 1795 door Frankrijk werd geannexeerd, werd ookhier de Franse wet op de echtscheiding ingevoerd, en op 12-7-1796 inMaastricht afgekondigd. Het eerste koppel dat van de nieuwe mogelijkheid gebruik maakte washet echtpaar Henricus Wilhelmus Meers en Agatha Lenaerts. Deechtelieden waren op 26-11-1775 getrouwd in de Sint-Jacobkerk teMaastricht. Aanvankelijk ging alles nog redelijk goed, hetgeen blijktuit het feit dat er 6 kinderen geboren werden, waarvan er 2 als babystierven. Echter, na verloop van enige jaren steeg de onenigheidtussen de echtelieden. Het jongste kind was nog geen 7, toen dekerkelijke rechter, de officiaal van de aartsdiaken van Haspengouw teMaastricht, op 19-9-1794 scheiding van tafel, bed en samenwoninguitsprak. Dat betekende dus dat de huishoudens van beide echteliedenwerden gescheiden, maar dat ze niet mochten hertrouwen. Twee jaar later maakte het echtpaar gebruik van de nieuwe mogelijkheidtot echtscheiding die de burgerlijke Franse wetgeving bood. Agatha inelk geval, die van haar man af wilde, want haar man kwam niet opdagen.De ambtenaar van de Burgerlijke Stand van Maastricht, Jean-AbrahamMamin, schreef op 29 Fructidor van het jaar 4 (15-9-1796) hun akte vanechtscheiding in, die daarmee de eerste echtscheiding in Nederland is.Toen Henricus Wilhelmus Meers op 2-5-1821 in Maastricht stierf, stondin zijn overlijdensakte echter toch weer “Echtgenoot van AgathaLenaerts”. Daarna ging Agatha zich zijn weduwe noemen. Zij werduiteindelijk 84 jaar oud en overleed in Maastricht op 18-3-1833. De ruime mogelijkheid tot echtscheiding was overigens slechts vankorte duur. Met de komst van Napoleon werd in 1803 de Code Civilingevoerd. Daarin werden de mogelijkheden met betrekking tot deechtscheiding weer ingeperkt, hoewel Napoleon zelf in 1809 nog welscheidde van zijn echtgenote Joséphine. Elf jaar later, in 1814, werdde wet zelfs helemaal ingetrokken. Koninklijke Courant, 24-4-1809 In Nederland was echtscheiden in de 19e en begin 20e eeuw nog echt eenschande. Sinds het Burgerlijk Wetboek van 1838 kende Nederland slechts4 gronden voor echtscheiding: overspel, kwaadwillige verlating,veroordeling tot onterende straffen en zware verwondingen. De HogeRaad kwam de ongelukkigen in 1883 tegemoet door te bepalen dat eenscheiding ook kon worden doorgezet als een van beiden overspel bekende- diegene hoefde dus niet meer te worden betrapt. Een ruimere regelingomtrent echtscheiding kwam er in Nederland pas in 1971.
Bob
Frerejean
